در کشور ایران، سالانه نوزادان زیادی با اختلالات شنوایی متولد می‌شوند که گاها روش درمانی که از سمت پزشک پیشنهاد می‌شود، سمعک است. سمعک دارای یک میکروفون است که صدا را دریافت و به امواج صوتی تبدیل می‌کند؛ سپس امواج صوتی به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌شوند که توسط مغز قابل دریافت و تجزیه و تحلیل هستند.
سمعک برای کدام دسته بیماران مناسب است؟
سمعک می‌تواند به بهبود شنوایی و گفتار کمک کند، به ویژه برای کودکان مبتلا به نوعی کم شنوایی به نام کم شنوایی حسی عصبی. این نوع کم شنوایی ممکن است به دلیل آسیب سلول‌های مویی (سلول‌های گیرنده حسی) در گوش داخلی ایجاد شود یا ناشی از یک عصب شنوایی آسیب دیده باشد. ناشنوایی حسی عصبی می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- سر و صدا
- جراحت
- عفونت
- داروهای خاص
- نقص هنگام تولد
- تومورها
- مشکلات گردش خون
چگونه بفهمیم که آیا کودک به سمعک نیاز دارد یا خیر؟
علاوه‌بر بررسی‌های منظم شنوایی نوزادان و کودکان، جستجوی نشانه‌های خاص می‌تواند به تعیین اینکه آیا کودک دچار کم شنوایی است یا خیر، کمک کند. این علائم و نشانه‌ها می‌تواند شامل موارد زیر باشند:
- وقتی کسی نام او را صدا می‌کند پاسخ نمی‌دهد
- عدم واکنش به محرک‌های بلند
- عدم واکنش به صدای مردم
- عدم تلاش برای شناسایی منابع صدا
- توجه به برخی صداهای منتخب
- تأخیر در ارتباط، ایجاد صدا یا غرغر کردن
- تاخیر در رشد گفتار
- مشکل در پیروی از دستورالعمل‌ها
- درخواست تکرار گفتار به‌صورت مکرر
- استفاده از صدای بلند هنگام تماشای تلویزیون
- مشکل در بیان خود در قالب گفتار یا نوشتار
- خستگی زیاد در پایان یک روز مدرسه
- چالش در مدرسه، رفتار یا مناسبت‌های اجتماعی
انواع سمعک
نوع سمعک توصیه شده برای کودک شما به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ این عوامل شامل محدودیت‌های فیزیکی، وضعیت سلامتی و ترجیحات شخصی فرزند شما می‌شود. انواع مختلفی از سمعک‌ها هم‌اکنون در بازار موجود است و همچنین شرکت‌ها همیشه در حال اختراع سمعک‌های جدیدتر و بهبود یافته هستند؛ اما امروزه 4 نوع اساسی سمعک وجود دارد که شامل موارد زیر می‌شوند:
سمعک های داخل گوش (ITE)
سمعک‌های داخل گوش در بسته‌بندی‌های پلاستیکی در گوش خارجی قرار می‌گیرند. این سمعک‌ها معمولاً برای کم شنوایی خفیف تا شدید استفاده می‌شوند و می‌توانند با سایر دستگاه‌های شنوایی فنی استفاده شوند؛ مثل تله کویل (وسیله‌ای که برای بهبود صدا در طول تماس‌های تلفنی استفاده می‌شود). از معایب این سمعک‌ها این است که اندازه کوچک آن‌ها می‌تواند تنظیمات را سخت کند و توسط موم گوش و تخلیه آسیب ببینند.
سمعک پشت گوش (BTE)
سمعکBTE، پشت گوش استفاده می‌شود و دارای پوشش است. این سمعک به یک قالب پلاستیکی در گوش خارجی متصل می‌شود. این سمعک‌ها عموما برای کم شنوایی خفیف تا شدید مورد استفاده قرار می‌گیرد و معمولا برای نوزادان و کودکان خردسال کاربرد دارند. نصب نامناسب سمعک BTE می‌تواند باعث ایجاد صدای سوت آزاردهنده در گوش شود؛ البته همه انواع سمعک در صورت عدم نصب خوب ممکن است باعث ایجاد صدای نامناسب شوند.
سمعک‌های کانال
این سمعک‌ها مستقیماً در مجرای گوش قرار می‌گیرند و در 2 سبک ارائه می‌شوند که شامل سمعک درون کانال (ITC) و سمعک کاملا درون کانال (CIC)می‌شوند. سمعک‌های کانال به صورت سفارشی ساخته می‌شوند تا متناسب با اندازه و شکل کانال گوش کودک شما باشند. استفاده آن‌ها معمولاً برای کم شنوایی خفیف تا متوسط است؛ اما اندازه کوچک سمعک‌ها می‌تواند برداشتن و تنظیم آن‌ها را سخت‌تر کند. از معایب دیگر آن‌ها این است که می‌توانند توسط موم گوش و زهکشی آسیب ببینند.
سمعک‌های متصل به بدن
سمعک‌های متصل به بدن به کمربند یا جیب متصل می‌شوند و با سیم به گوش اتصال پیدا می‌کنند. این نوع سمعک‌ها اغلب زمانی استفاده می‌شوند که کودک اصلاً نمی‌تواند چیزی بشنود (کم شنوایی شدید) یا اگر سایر انواع سمعک کمکی نکنند.
سمعک از چه سنی برای کودک استفاده می‌شود؟
سمعک برای کودکان در هر سنی قابل استفاده است. این وسیله ممکن است در اوایل 2-3 ماهگی زمانی که کم شنوایی تشخیص داده می‌شود، توصیه شود.
چرا استفاده زودهنگام سمعک مهم است؟
گفتار از طریق قرار گرفتن در معرض صداها آموخته می‌شود. کودکان کلماتی را که در محیط خود می‌شنوند استفاده می‌کنند؛ اما رشد گفتار تنها چیزی نیست که به توانایی شنیدن کودک شما بستگی دارد. مهارت‌های شنیداری آن‌ها همچنین بر توانایی یادگیری خواندن و نوشتن، مهارت‌های اجتماعی آن‌ها را بسیار تحت تأثیر قرار می‌دهد.
برای توسعه زبان گفتاری، کودکان باید بتوانند گفتار دیگران را به وضوح بشنوند. اگر کودک شما از کم شنوایی رنج می‌برد، رشد اولیه گفتار او اغلب به تأخیر می‌افتد. همانطور که فرزند شما رشد می‌کند در مراحل مختلف زندگی خود از دوران نوزادی تا سال‌های مدرسه و بعد از آن با طیف وسیعی از چالش‌ها مواجه می‌شود. کم شنوایی در کودکان هنگامی که از محیط امن خانه به محیط‌های چالش برانگیز مانند مدرسه، ورزش و سایر فعالیت‌های اوقات فراغت وارد می‌شوند، تأثیر مضری بر زندگی آن‌ها خواهد گذاشت.
سخن پایانی
کم شنوایی در نوزادان و کودکان از معضلات مهم جامعه است. غربالگری نوزادان و توجه به رفتار آن‌ها برای شناسایی زودهنگام اختلالات تکاملی در رابطه با گفتار و شنوایی بسیار حائز اهمیت است؛ چرا که درمان هرچه زودتر کودک، از اختلالات گفتاری، برقراری ارتباط، یادگیری و… که در آینده برای وی پیش خواهد آمد، جلوگیری می‌کند. اگر کودک شما درجاتی از کم‌شنوایی دارد، برای انتخاب درمان مناسب هرچه سریعتر به پزشک متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه نمایید.
