سرگیجه ممکن است به عنوان احساسی کوتاه‌مدت و ناخوشایند توصیف شود. ممکن است بسیاری از افراد در هنگام خوابیدن به خصوص خوابیدن به رو احساس سرگیجه پیدا می‌کنند. احساس سرگیجه ممکن است صد‌ها دلیل داشته باشد که می‌بایست توسط پزشک تشخیص داده شود. یکی از دلایل سرگیجه، عدم تعادل درونی و ناهماهنگی بین حرکات چشمی و حرکات بدنی است، اما این احساس ممکن است نشانه بیماری‌های جدی نظیر بیماری‌های عصبی، اختلالات قلبی، کمبود اکسیژن، فشارخون بالا و… باشد. در صورتی که سرگیجه به هنگام دراز کشیدن رخ دهد، ممکن است علل جدی‌تری داشته باشد. در ادامه برخی از این بیماری های احتمالی را بررسی می‌کنیم.
فشار خون پایین
هنگامی که نشسته‌اید و به‌طور ناگهانی موقعیت خود را تغییر می‌دهید و می‌ایستید، خون از سر و گردن به پاها جابه‌جا می‌شود. این تغییر ناگهانی باعث می‌شود تا فشارخون شما کاهش پیدا کند و این افت فشارخون ممکن است سرگیجه و احساس بی‌تعادلی به همراه داشته باشد. اگر به صورت مکرر این مشکل را تجربه می‌کنید، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید.
شاید شما هم از آن دسته افرادی باشید که با افراد مبتلا به فشار خون بالا یا پایین برخورد داشته باشید یا ممکن است خودتان نیز اختلالات را تجربه کرده باشید. همانطور که می‌دانید فشار خون تحت تاثیر عوامل مختلفی بوده که در همه‌ی آن‌ها میزان مایعات بدن تاثیر گذارند. در صورت به هم خوردن تعادل مایعات در بدن ممکن است؛ فشار خون غیر طبیعی و به دنبال آن سرگیجه ایجاد شود.
اختلال در دستگاه گوارش
برخی افراد ممکن است هنگامی که به روی پشت دراز می‌کشند، احساس سرگیجه، نفخ و پیچیدگی معده داشته باشند. این مشکلات ممکن است نشان‌دهنده یک مشکل بزرگ‌تر در دستگاه گوارش باشند. در صورتی که به مشکلات گوارشی مبتلا هستید، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید.
کمبود آهن
همانطور که می‌دانید آهن یکی از مواد معدنی ضروری برای بدن محسوب می‌شود. پروتیینی به نام هموگلبین در خون وجود دارد که اکسیژن را حمل می‌کند. این پروتیین برای حمل کردن اکسیژن به آهن نیاز دارد. در اثر نبود آهن، رساندن اکسیژن به اندام‌ها نیز با اختلال روبرو شده و در نهایت باعث ایجاد سرگیجه خواهد شد.
مشکلات عصبی
آسیب به اعصاب از جمله اعصاب شنوایی و مجاری نیم‌دایره باعث عدم ارسال پیام عصبی برای تعیین موقعیت سر و از دست رفتن تعادل می‌شود.
برخی از مشکلات عصبی، مانند اختلال در حرکت چشم‌ها، ممکن است منجر به سرگیجه شود. اگر به صورت مکرر سرگیجه به هنگام دراز کشیدن را تجربه می‌کنید، بهتر است به پزشک اعصاب مراجعه کنید تا به‌طور دقیق مشکل شما را تشخیص دهد و درمان مناسبی برای شما تجویز شود.
کمبود اکسیژن
در مواردی که دراز کشیده، به‌طور ناگهانی بلند می‌شوید و سپس به وضعیت نرمال بازمی‌گردید، ممکن است قسمتی از بدن دچار کمبود اکسیژن شود. این امر ممکن است باعث سرگیجه و حتی افتادن شما شود. اگر به مشکلات تنفسی دچار هستید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
مشکلات قلبی
برخی از مشکلات قلبی، مانند نارسایی قلبی و یا ریتم غیرطبیعی قلب، ممکن است باعث سرگیجه و احساس نفخ شما در هنگام دراز کشیدن شوند. افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی باید به رژیم غذایی خود توجه ویژه‌ای داشته باشند. در برخی موارد ممکن است سرگیجه شما ناشی از به تاخیر افتادن داروها باشد. در این صورت بهتر است به سرعت داروی خود را مصرف کنید و اگر سرگیجه در هنگام دراز کشیدن به‌طور کامل بهبود نیافت، حتما پیگیری‌های لازم را انجام دهید.
عفونت گوش
تجمع باکتری یا قارچ درون گوش باعث ایجاد اختلال در دریافت سیگنال‌های شنوایی، یا اختلال در گوش درونی می‌شود. این عفونت ممکن است به بخش‌های حلزون گوش و مجاری نیم دایره نیز برسد. عفونت در بخش مجاری نیم دایره از علت‌های اصلی سرگیجه است.
تست سرگیجه چگونه انجام می‌شود؟
تست سرگیجه بستگی به علت مشکل دارد. برای تشخیص دقیق علت و دلایل سرگیجه، پزشک شما ممکن است از روش‌های مختلفی استفاده کند. در ادامه چند نمونه از تست‌هایی که پزشکان ممکن است از آن‌ها استفاده کنند آورده شده است.
تست نوروگرافی
این تست شامل ثبت فعالیت مغز به صورت برقی است. در این تست، الکترودهایی روی پوست سر شما قرار می‌گیرند و سیگنال‌های الکتریکی مغز ثبت می‌شوند. این تست ممکن است به پزشک کمک کند تا بفهمد که آیا سرگیجه شما به دلیل مشکلاتی مانند اختلالات تعادل، سردرد، مشکلات بینایی، مشکلات مغزی دیگر است یا خیر.
تست تعادل
در این تست، پزشک شما ممکن است از شما بخواهد تا از جایی بلند شوید و به سمت دیگر بروید. در همین حین وضعیت تعادل شما بررسی می‌شود. این تست ممکن است به پزشک کمک کند تا مشکلات تعادل شما را تشخیص دهد.
تست موقعیت
در این تست، پزشک ممکن است از شما بخواهد در حالت دراز کشیده، سر رو به بالا، به سمت بالا نگاه کنید. سپس به صورت ناگهانی، سر شما را به پایین بیاورد. این تست ممکن است به پزشک کمک کند تا مشکلاتی مانند بیماری منییر با به‌طور عامیانه همان بیماری فشار گوش و مشکلات مرتبط با فشارخون را تشخیص دهد. (بیماری منییر یکی از بیماری‌های مربوط به گوش داخلی است که می‌تواند باعث سرگیجه و کاهش شنوایی شود. بیشتر اوقات، بیماری منییر فقط یک گوش را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بیماری منییر در هر سنی ممکن است رخ دهد؛ اما معمولاً در سنین 40 تا 60 سالگی شروع می‌شود و تصور بر این است که یک بیماری مادام‌العمر باشد).
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در هر صورت، برای تشخیص دقیق علت سرگیجه، پزشک مورد نظر ممکن است شما را برای تست‌هایی مانند آزمایش‌های خون، آزمایش تصویری مغز و یا تست‌های دیگری که برای بررسی مشکلات مرتبط با قلب، گوش، و یا دیگر اعضای بدن استفاده می‌شود، ارجاع دهد. لازم به ذکر است که بسیاری از سرگیجه‌ها به دلایل غیر جدی مانند خستگی، استرس یا اضطراب رخ می‌دهند و نیازی به تست‌های پیشرفته ندارند. با این حال، اگر سرگیجه شما شدید یا مداوم است، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت آن را تشخیص دهید و درمان مناسبی را انتخاب نماید.
درمان سرگیجه
بسیاری از افراد در هنگام سرگیجه بسیار مضطرب و آشفته شده و مدام وضعیت بدنی خود را تغییر می‌دهند. باید بدانید که اضطراب خود عاملی برای ایجاد سرگیجه است. بهتر است در این مواقع برای راه رفتن از کسی کمکی بخواهید یا اگر تنها هستید وضعیت بدنی خود را به آرامی تغییر دهید تا کمی سرگیجه شما بهتر شده و در نهایت به پزشک مراجعه کنید. برای درمان سرگیجه حتما باید علت آن مشخص شده و سپس دارو یا درمان را شروع کرد.
اگر به پزشک مراجعه کردید و مشکل شما احتیاجی به درمان پزشکی ندارد، سرگیجه که هنگام دراز کشیدن رخ می‌دهد، ممکن است با چندین روش خانگی درمان سرگیجه صورت بگیرد. برخی از روش‌هایی که می‌توان برای کاهش سرگیجه این نوع استفاده کرد عبارتند از:
- تغییرات در وضعیت بدن: اگر سرگیجه شما در هنگام دراز کشیدن رخ می‌دهد، می‌توانید به‌جای اینکه دراز کشیده بمانید، به حالت نشسته یا ایستاده تغییر حالت دهید.
- تمرینات تعادل: تمرینات تعادل، مانند ایستادن با یک پا، می‌تواند به کاهش سرگیجه کمک کند؛ اما برای انجام این تمرینات بهتر است با پزشک خود صحبت کنید.
- کاهش مصرف قهوه، الکل و سیگار: مصرف این موارد ممکن است باعث تحریک سیستم عصبی شما شود و سرگیجه را شدیدتر کند. بهتر است مصرف آن‌ها را را به حداقل برسانید یا کاملاً از آن‌ها خودداری کنید.
- ماساژ گردن: ماساژ گردن می‌تواند به کاهش تنش و درد گردن کمک کند که می‌تواند عامل سرگیجه شما باشد.
- خواب کافی: کمبود خواب می‌تواند علت سرگیجه شما باشد. بهتر است هفت تا هشت ساعت خواب کافی داشته باشید تا از بروز سرگیجه جلوگیری کنید.
سخن پایانی
هرچند که دلایل بسیار متعددی برای بروز سرگیجه هنگام دراز کشیدن وجود دارد؛ اما دقت میزان و تکرار آن در طول روز اهمیت زیادی در تشخیص دارد. استفاده از داروها بدون تجویز پزشک برای درمان سرگیجه توصیه نمی‌شود. برای تشخیص دقیق علت سرگیجه، پزشک ممکن است شما را برای تست‌هایی از جمله آزمایش‌های خون، آزمایش‌های مغزی، تست قلب یا تست تنفسی معرفی کند. به‌علاوه، پزشک ممکن است برای شما داروهایی مانند داروهای ضد سرگیجه و یا کاهش فشار خون تجویز نماید. در نهایت، اگر به صورت مکرر سرگیجه به هنگام دراز کشیدن را تجربه می‌کنید، بهتر است به پزشک خود مراجعه کرده تا با تشخیص به موقع و تجویز صحیح، از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود.
