سرگیجه میتواند یک علامت نگرانکننده و گاهی ناتوانکننده باشد که افراد را در هر سن و زمینهای تحت تاثیر قرار میدهد. در حالی که علل احتمالی بسیاری برای سرگیجه وجود دارند، برخی از افراد دریافتهاند که مصرف یکسری از غذاها و نوشیدنیها میتواند علائم را تحریک یا بدتر کند. اجتناب از این مواد غذایی ممنوعه بهخصوص برای کسانی که از آنها لذت میبرند یا برای رژیم غذایی روزانه خود به آنها متکی هستند دشوار خواهد بود. شناخت و اجتناب از خوردن برخی از غذاها برای افراد مبتلا به سرگیجه امری حائز اهمیت است.
رژیم غذایی مناسب
سرگیجه یکی از علائم شایع در بسیاری از بیماریها و مشکلات سلامتی است. این علائم ممکن است بهصورت موقت یا دائمی باشند و معمولا با تغییرات در رژیم غذایی و سبک زندگی قابل کنترل هستند. یکسری از مواد غذایی به عنوان مواد غذایی ممنوعه برای سرگیجه شناخته میشوند که از جمله آنها میتوان موارد زیر را نام برد.
غذاهای غنی از سدیم
سدیم به عنوان مادهای برای افزایش فشار خون و ایجاد کم آبی در بدن شناخته شده که هر دو مورد میتوانند باعث بروز سرگیجه شوند. غذاهای سرشار از سدیم شامل تنقلات فرآوری شده غذاهای کنسرو شده و فست فودها میشوند. مصرف غذاهای فرآوری شده و حاوی سدیم بالا میتواند سبب اختلال در تعادل الکترولیتی بدن گردد که ممکن است سرگیجه را بهدنبال داشته باشد.
همچنین، مصرف بیش از حد سدیم میتواند سبب افزایش وزن و چاقی شده که عاملی برای ایجاد سرگیجه به شمار میرود. بنابراین، بهتر است که مصرف غذاهای حاوی سدیم را به حداقل کاهش داده و آنها را با جایگزین کردن غذاهای سالم و طبیعی در رژیم غذایی خود تعویض نمایید.
آسپارتام
آسپارتام یک شیرینکننده مصنوعی است که معمولا در محصولات رژیمی مورد استفاده قرار میگیرد. آسپارتام در بسیاری از محصولات غذایی و نوشیدنیها به عنوان جایگزین قند استفاده میشود. تحقیقات نشان دادهاند که مصرف زیاد آسپارتام ممکن است سبب ایجاد سرگیجه گردد؛ اما این تاثیر برای همه افراد یکسان نبوده و به عوامل مختلفی مانند سن، جنس، وضعیت سلامت و دوز آسپارتام بستگی دارد. در صورت تجربه سرگیجه پس از مصرف آسپارتام، بهتر است موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
الکل
الکل میتواند منجر به کاهش فشار خون شده و در پی آن سرگیجه به وجود آید. همچنین الکل یک دیورتیک است، به این معنا که میتواند بدن را با کم آبی مواجه ساخته که یکی دیگر از دلایل سرگیجه به حساب میآید. الکل باعث بروز سرگیجه میشود، زیرا بر سیستم عصبی مرکزی تاثیر گذاشته و ایجاد اختلال در سیگنالهای بین مغز و گوش داخلی را به همراه دارد که مسئول حفظ تعادل و هماهنگی هستند.
سطح الکل در جریان خون نیز میتواند بر فشار خون تاثیر بگذارد که منجر به کاهش فشار خون و ایجاد سرگیجه میشود. مصرف بیش از حد الکل میتواند این اثرات را تشدید کند و شدت سرگیجه را افزایش دهد؛ و حتی سبب از دست دادن هوشیاری گردد. مهم است که مصرف الکل را کنترل نمایید و در صورت تداوم یا شدت یافتن سرگیجه به پزشک مراجعه کنید.
کافئین
کافئین محرکی است که میتواند بر سیستم عصبی مرکزی تاثیر بگذارد و ضربان قلب را افزایش داده و باعث کم آبی بدن شود؛ که همه این موارد میتوانند سرگیجه را به وجود آورند. کافئین در نوشابه، چای، قهوه و… یافت میشود. در برخی از افراد دوزهای بالای کافئین میتواند سبب سرگیجه و سبکی سر گردد. به این دلیل که کافئین رگهای خونی مغز را منقبض کرده و جریان خون و اکسیژنرسانی به مغز را کاهش میدهد و در نهایت منجر به کاهش فشار خون و علائم سرگیجه خواهد شد.
علاوهبر این، کافئین همچنین میتواند باعث کم آبی بدن شده و در نهایت باعث تشدید سرگیجه شود. با این حال، تاثیر کافئین بر سرگیجه از فردی به فرد دیگر متفاوت بوده و برخی از افراد ممکن است به هرگز با هیچ عوارض جانبی مواجه نگردند. نظارت بر مصرف کافئین بهویژه برای کسانی که مستعد سرگیجه هستند یا یک بیماری زمینهای دارند که میتواند با مصرف کافئین تشدید یابد، مهم است.
نمک
نمک میتواند سرگیجه را تشدید کند، زیرا مصرف بیش از حد نمک باعث افزایش فشار خون و اختلالات الکترولیتی مانند کاهش سطح پتاسیم در بدن میشود که هر دو عاملی مهم در بروز سرگیجه هستند. بنابراین، بهتر است از کمترین مقدار نمک در رژیم غذایی خود استفاده کرده و بهجای آن از ادویههای دیگر برای بهبود طعم غذا کمک بگیرید.
غذاهای سرخ شده
مصرف غذاهای سرخ شده میتواند باعث ایجاد سرگیجه شود. این اتفاق بهدلیل این است که در فرآیند سرخ کردن، چربیهای غذا به شکل گاز تولید شده و در هوا انتشار مییابند. این گازها ممکن است باعث تحریک سامانه عصبی شده و در نهایت منجر به بروز سرگیجه و حتی تهوع گردند. همچنین، بسیاری از غذاهای سرخ شده حاوی مقدار نمک زیادی هستند که مصرف زیاد آنها ممکن است افزایش فشار خون و سرگیجه را بهدتبال داشته باشد. بنابراین، بهتر است از غذاهای سالم و کم چرب به جای غذاهای سرخ شده استفاده کنید.
نقش ویتامین ها
سرگیجه یک بیماری شایع است که میتواند باعث احساس سبکی سر، بیحسی و غش شود. این بیماری میتواند ناشی از چندین علت زمینهای از جمله مشکلات گوش داخلی، اضطراب، کم آبی، فشار خون پایین یا عوارض جانبی دارو باشد. خبر خوب این است که برخی از ویتامینهای خاص میتوانند با برطرف ساختن علت اصلی به کاهش سرگیجه کمک کنند.
ویتامین D
سطوح پایین ویتامین D با مشکلات سلامتی مختلفی از جمله سرگیجه که یک شکل رایج آن ناشی از مشکلات در گوش داخلی است، ارتباط دارد. مطالعهای که روی بیماران مبتلا به سرگیجه انجام گرفته نشان داده که استفاده از مکمل ویتامین D علائم سرگیجه را بهطور قابل توجهی بهبود میبخشد. ویتامین D نقش مهمی در حفظ سیستم تعادلی گوش داخلی و جلوگیری از التهاب ایفا میکند.
ویتامین B12
ویتامین B12 برای حفظ عملکرد صحیح اعصاب حیاتی است و کمبود آن میتواند منجر به بروز علائمی مانند ضعف، خستگی و سرگیجه شود. مطالعات نشان دادهاند که افراد مسن که از سرگیجه رنج میبرند از سطوح پایینتری از ویتامین B12 در بدن خود برخوردار هستند. مصرف مکملهای ویتامین B12 هم عملکرد عصبی را بهبود میبخشد و هم علائم سرگیجه را در این بیماران کاهش میدهد.
سخن پایانی
سرگیجه یک بیماری شایع و اغلب ناتوانکننده است که میتواند توسط عوامل مختلفی از جمله انتخابهای نامناسب غذایی ایجاد شود. به منظور کاهش خطر سرگیجه، بسیاری از متخصصان توصیه میکنند که از مصرف غذاهای خاصی که به عنوان محرک یا تشدیدکننده این بیماری شناخته میشوند، اجتناب ورزید. برخی از رایجترین غذاهای ممنوعه برای سرگیجه عبارتند از آسپارتام، کافئین و الکل. علاوهبر این، برای حفظ سلامت مطلوب و جلوگیری از بروز سرگیجه در وهله اول، حفظ آب بدن و داشتن یک رژیم غذایی متعادل بسیار حائز اهمیت است. همچنین مصرف برخی از ویتامینها نیز میتواند در این راستا بسیار کمککننده باشد.
بیشتر بخوانید:
