سرگیجه، یک بیماری شایع است که بسیاری از افراد در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این حس شامل لرزش یا چرخش سر است و می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله مشکلات داخلی گوش، فشارخون پایین، عوارض دارویی و خشکی بدن باشد. اگرچه سرگیجه می‌تواند مسئله‌ای ساده باشد، اما در مواردی می‌تواند نشانه‌ای از بیماری جدی‌تر باشد و برای درمان آن باید بدانید دقیقا چه کاری انجام دهید یا چه مواد غذایی و دارویی را استفاده کنید.
تشخیص علت و دلایل سرگیجه
یکی از اولین قدم‌ها در درمان سرگیجه، تشخیص علت اصلی آن است. این تشخیص می‌تواند از طریق تست سرگیجه از جمله تست شنوایی، تست تعادل و تست فشارخون انجام شود. تست شنوایی می‌تواند به تعیین اینکه آیا مشکل گوش داخلی سبب سرگیجه شده است یا خیر کمک کند؛ در حالی که تست تعادل می‌تواند به تعیین این کمک کند که آیا سیستم تعادلی که مسئول حفظ تعادل است مشکل دارد یا خیر. تست فشارخون هم می‌تواند تعیین‌کننده این باشد که آیا فشارخون پایین، سبب سرگیجه شده است یا خیر.
درمان سرگیجه
بعد از شناسایی علت اصلی سرگیجه، درمان مورد نظر شروع می‌شود. بسته به علت آن، گزینه‌های درمان ممکن است شامل دارو، تغییرات در رژیم غذایی یا سبک زندگی و فیزیوتراپی باشد. به عنوان مثال، اگر سرگیجه ناشی از عوارض دارویی باشد، پزشک ممکن است دوز دارو را تنظیم کند یا دارو را تغییر دهد. همچنین، در صورتی که سرگیجه به علت خشکی بدن باشد، مصرف آب بیشتر می‌تواند بهبود آن را تسریع کند. هدف از معرفی مواد غذایی مفید جهت کاهش سرگیجه، تنها راهکار موقت برای درمان یا پیشگیری از سرگیجه است و جایگزینی برای درمان‌های دائمی محسوب نمی‌شود.
مصرف دارو
درمان سرگیجه به دو صورت دارویی و غیر دارویی ممکن است. در صورتی که سرگیجه شدید بوده و با درمان‌های خانگی تسکین نمی‌یابد، پزشک می‌تواند داروهای مورد نظر خود را به شما تجویز کند. از جمله داروهای ضد سرگیجه، می‌توان به دو دسته دارو اشاره کرد. اولین دسته شامل داروهای ضد اضطراب و ضدافسردگی است که می‌تواند به کاهش سرگیجه کمک کند.
در این دسته، داروهای مثل دیازپام، آلپرازولام و فلوکستین می‌توانند مؤثر باشند. در دسته دوم، داروهای ضد نارسایی حرکتی معده و روده قرار دارند که می‌توانند به درمان سرگیجه‌های مرتبط با مشکلات گوارشی کمک کنند. این داروها معمولاً شامل داروهایی همچون پرومتازین و متوکلوپرامید هستند.
تزریق تقویتی
در صورتی که سرگیجه شما به دلیل کمبود ویتامین B12 باشد، پزشک ممکن است برای شما این ویتامین را به صورت تزریقی استفاده کند. هیچ‌گاه دارویی را بدون مشورت با پزشک مصرف نکنید، چون ممکن است داروهایی که برای درمان سرگیجه به‌کار می‌روند، با داروهای دیگری که مصرف می‌کنید تداخل داشته باشند و ضرر زیادی برای سلامتی داشته باشد.
رژیم غذایی
اگر احساس سرگیجه دارید، باید چیزی سبک و قابل هضم میل نمایید تا به تثبیت سطح قند خون و تأمین مواد مغذی مورد نیاز بدن کمک کند. در ادامه چند پیشنهاد برای غذاهایی داریم که می‌توانید به هنگام سرگیجه میل کنید:
موز
موز منبع عالی پتاسیم است که می‌تواند به تنظیم فشارخون و جلوگیری از سرگیجه کمک کند.
کراکر یا نان تست
غذاهای خشک و سبک مانند کراکر یا نان تست می‌توانند به سلامت معده شما کمک کرده و منبعی برای انرژی بخشی سریع به بدن باشند.
زنجبیل
زنجبیل دارای خواص ضدالتهابی و ضد تهوع طبیعی است که می‌تواند به کاهش سرگیجه و حالت تهوع کمک کند. می‌توانید چای زنجبیل، آب‌نبات زنجبیل یا دم‌نوش زنجبیل میل نمایید.
آب
جالب است بدانید که علت بسیاری از سرگیجه‌ها در یک جمله نهفته است؛ کمبود مصرف آب! تحقیقات نشان داده‌اند که نوشیدن آب باعث هیدراته کردن بدن شده و از خشک شدن مغز و اندام‌ها جلوگیری می‌کند. در نتیجه با نوشیدن آب کافی می‌توان علاوه‌بر درمان موقت سرگیجه، از بروز آن نیز جلوگیری کرد. همچنین آب باعث تامین مولد لازم برای تولید ماده ژلاتینی موجود در گوش داخلی می‌شود. همان‌طور که می‌دانید قسمت تعادلی گوش نقش بسیار موثری در ایجاد و رفع سرگیجه و کنترل حرکات سر دارد.
ماست
ماست منبع خوبی از پروتئین است و می‌تواند به تنظیم سطح قند خون و جلوگیری از سرگیجه کمک کند.
سبزیجات
سبزیجات برگ‌دار مانند اسفناج و کلم پیچ سرشار از آهن و سایر مواد مغذی هستند که می‌توانند به افزایش سطح انرژی و کاهش سرگیجه کمک کنند.
ریحان
استفاده از ریحان یا دمنوش‌های گیاهی بر پایه ریحان، باعث از بین رفتن سرگیجه به‌طور موقت می‌شود. این موضوع به‌دلیل وجود ویتامین کا و آنتی اکسیدان‌های زیاد در گیاه ریحان است. خواص ضد تشنج، ضد سرگیجه و التیام مجاری گوارشی ریحان به اثبات رسیده‌اند.
آجیل و دانه ها
آجیل و دانه‌ها منبع خوبی از چربی‌ها و پروتئین‌های سالم هستند که می‌توانند به تثبیت سطح قند خون و تأمین انرژی پایدار کمک کنند.
بلغور جو دوسر
بلغور جو دوسر منبع خوبی از فیبر است و می‌تواند به تنظیم سطح قند خون کمک کند.
سیب
سیب منبع خوبی از فیبر است و می‌تواند منبع سریع برای انرژی‌زایی باشد.
آب نارگیل
آب نارگیل منبع خوبی از الکترولیت‌ها است که می‌تواند برای بازسازی بدن و جلوگیری از کم آبی آن کمک‌کننده باشد.
سوپ ها
سوپ‌ها به‌راحتی هضم می‌شوند و می‌توانند منبع خوبی از مواد مغذی باشند. سوپ رشته مرغ یا سوپ سبزیجات گزینه‌های خوبی هستند.
اسموتی ها
اسموتی‌های تهیه شده با میوه‌ها و سبزیجات تازه می‌توانند منبع انرژی و مواد مغذی سالمی باشند.
شکلات تلخ
شکلات تلخ منبع خوبی از منیزیم است که می‌تواند به تنظیم فشارخون و جلوگیری از سرگیجه کمک کند.
پروتئین بدون چربی
منابع پروتئین بدون چربی مانند مرغ، ماهی یا توفو می‌توانند انرژی پایدار را تأمین کرده و به تنظیم سطح قند خون کمک کنند.
چای گیاهی
نوشیدن چای گیاهی مانند نعناع فلفلی یا بابونه می‌تواند برای آرامش معده و کاهش علائم سرگیجه مفید باشد.
گرانولا کم قند
گرانولا کم قند می‌تواند منبع سریع انرژی بدون افزایش سطح قند خون باشد.
هوموس و سبزیجات
هوموس و سبزیجات تازه، مانند هویج یا خیار، می‌توانند منبع خوبی از پروتئین و فیبر برای کمک به تثبیت سطح قند خون باشند.
لیمو؛ سرشار از ویتامین سی
لیمو و آبلیمو به‌دلیل داشتن ویتامین سی، قند بالا و اسانس خوش‌عطر از بروز سرگیجه جلوگیری می‌کنند. همچنین به سبب وجود خاصیت اسیدی، لیمو می‌تواند قلیای بدن را متعادل سازد. حتی بوییدن لیمو نیز می‌تواند از بروز سرگیجه جلوگیری نماید.
عسل برای سرگیجه
عسل خواص ترمیم‌کنندگی و آنتی اکسیدانی بسیار بالایی دارد. عسل به از بین بردن باکتری‌های موجود در معده و مری کمک کرده و باعث جلوگیری از مشکلات گوارشی و همچنین سرگیجه می‌شود. عسل به‌دلیل داشتن قند بالا از بروز سرگیجه ناشی از افت قند جلوگیری می‌کند.
گاسبری و تخم گشنیز
این ترکیب شفابخش به‌دلیل برخورداری از مقدار زیادی ویتامین سی در رفع سرگیجه بسیار موثر است. برای مصرف، بهتر است تخم گشنیز را به مدت چند ساعت در عرق گاسبری بخیسانید؛ سپس آن را میل کنید. در این حالت، عصاره تخم گشنیز بهتر استخراج می‌شود. تخم گشنیز سبب هضم شدن غذا و مانع از ریفلاکس یا ترش کردن معده می‌گردد. همچنین تخم گشنیز آرامش‌بخش و خواب‌آور است.
آووکادو
آووکادو منبع خوبی از چربی‌های سالم و فیبر است که می‌تواند به تنظیم سطح قند خون و جلوگیری از سرگیجه کمک کند.
کدو تنبل
به‌دلیل وجود رنگدانه نارنجی بتا کاروتن در کدو تنبل، این گیاه نقش موثری در تعادل مایعات بدن و جلوگیری از سرگیجه دارد. همچنین این گیاه از قند بالایی تشکیل شده، دوست خوبی برای مغز بوده و حافظه بلند مدت و کوتاه مدت را تقویت می‌کند.
برنج قهوه ای
برنج قهوه‌ای منبع خوبی از کربوهیدرات‌های پیچیده است که می‌تواند انرژی پایدار را تأمین کرده و به تنظیم سطح قند خون کمک کند.
محصولات لبنی کم چرب
محصولات لبنی کم‌چرب مانند شیر، ماست یا پنیر منبع خوبی از پروتئین و کلسیم هستند که می‌توانند برای تثبیت سطح قند خون و جلوگیری از سرگیجه مفید واقع شوند.
فعالیت فیزیکی
علاوه بر این، فعالیت‌هایی همچون فیزیوتراپی، ماساژ و یوگا نیز می‌توانند بهبود سرگیجه را تسریع کنند. این فعالیت‌ها می‌توانند به تقویت عضلاتی که مسئول حفظ تعادل هستند، کمک کنند.
کلام آخر
به یاد داشته باشید، مهم است که هنگام احساس سرگیجه، چیزی سبک و آسان برای هضم بخورید. همواره از غذاهای سنگین، چرب یا تند پرهیز کنید، زیرا می‌توانند علائم را تشدید کرده و سرگیجه را بدتر کنند. در نظر داشته باشید که توجه شما به علائم سرگیجه بسیار مهم است؛ چراکه می‌تواند ناشی از بیمار‌های خطرناک باشد. اگر سرگیجه شما جدی به نظر می‌رسد یا با درمان‌های خانگی تسکین نمی‌یابد، حتماً با پزشک مشورت کنید.
افراد در هنگام مواجهه با سرگیجه ممکن است با علائمی چون لرزش و حالت تهوع روبه‌رو شوند. استفاده از مواد غذایی گیاهی برای درمان قطعی سرگیجه کاربردی نخواهد بود! این راهکارهای خانگی و مصرف خوراکی‌ها تنها برای کسانی مفید هستند که ممکن است به دلایلی از جمله خواب ناکافی، عدم اشتها، گرما یا مشکلات گوارشی دچار سرگیجه می‌شوند. رعایت این نکات علاوه‌بر درمان موقت سرگیجه، به جلوگیری از بروز آن نیز کمک می‌کنند.
