بیماری منیر (Meniere’s Disease) یک اختلال در قسمت گوش داخلی است که می‌تواند باعث سرگیجه، گوش‌درد و کاهش شنوایی شود. بیشتر اوقات، بیماری منیر فقط یک گوش را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. بیماری منیر در هر سنی ممکن است رخ دهد؛ اما معمولاً بین 40 تا 60 سالگی شروع می‌شود. این بیماری علاج‌پذیر نیست، اما با درمان می‌توان علائم آن را بهبود بخشید.
علت بیماری منیر
صاحب‌نظران بر علت ایجاد این بیماری توافق ندارند. برخی از محققان فکر می‌کنند که بیماری منیر نتیجه انقباض رگ‌های خونی است، مثل مکانیسمی که باعث سردردهای میگرنی می‌شوند. برخی دیگر فکر می‌کنند که بیماری منیر می‌تواند نتیجه عفونت‌های ویروسی، آلرژی‌ها یا واکنش‌های خودایمنی باشد.
علائم بیماری منیر
علائم بیماری منیر گهگاهی هستند. علائم به طور ناگهانی شروع می‌شوند و می‌توانند بین چند دقیقه تا 24 ساعت طول بکشند. برخی از افراد بیشتر از دیگران علائم دارند. علائم عبارت‌اند از:
- شخص احساس می‌کند که خودش یا همه چیز در اطراف در حال چرخش است (سرگیجه)
- ازدست‌دادن تعادل
- صداهای زنگ یا وزوز در یک یا هر دو گوش (وزوز گوش)
- ازدست‌دادن شنوایی
- احساس فشار، ناراحتی یا درد در عمق گوش خود
- احساس حالت تهوع
- باگذشت زمان، شنوایی ممکن است به‌تدریج بدتر شود و ممکن است فرد دائماً دچار وزوز گوش گردد.
تشخیص بیماری منیر
پزشک، بیمار را به‌صورت کلی معاینه می‌کند و شرح‌حالی در مورد سابقه سلامتی شما می‌گیرد. وقتی پزشک به بیماری منیر مشکوک می‌شود که علائم زیر را داشته باشید:
- دو یا چند حمله سرگیجه که هر کدام 20 دقیقه تا 12 ساعت یا حداکثر 24 ساعت طول می کشد.
- کاهش شنوایی که با آزمایش شنوایی اثبات شده است.
- وزوز گوش یا احساس پری یا فشار در گوش
بیماری منیر می‌تواند علائم مشابهی داشته باشد که مشابه سایر بیماری‌ها است. به همین دلیل، پزشک باید با شرح‌حال، معاینه و پاراکلینیک مناسب، علل دیگر ایجادکننده این علائم را کنار بگذارد. بررسی‌های بیشتر برای بیماری منیر به این شرح است:
ارزیابی شنوایی
ارزیابی شنوایی، شنوایی‌سنجی نیز نامیده می‌شود. شنوایی‌سنجی نشان می‌دهد که چقدر خوب صداها را در زیر و بم‌ها و ولوم‌های مختلف می‌شنوید. همچنین می‌تواند آزمایش کند که چقدر خوب می‌توانید تفاوت بین کلماتی که صداهای مشابهی دارند را تشخیص دهید. افراد مبتلا به بیماری منیر اغلب در شنیدن فرکانس‌های پایین یا ترکیبی از فرکانس‌های بالا و پایین مشکل دارند. آن‌ها ممکن است شنوایی معمولی در فرکانس‌های متوسط داشته باشند.
ارزیابی تعادل
بین حملات سرگیجه، تعادل برای اکثر افراد مبتلا به بیماری منیر به حالت عادی بازمی‌گردد؛ اما ممکن است برخی از مشکلات تعادلی مداوم وجود داشته باشد. تست‌هایی که میزان عملکرد گوش داخلی را بررسی می‌کنند عبارت‌اند از:
- الکترو نیستا گموگرافی یا ویدئونیستاگموگرافی (ENG یا VNG): این تست‌ها با مطالعه حرکت چشم تعادل را اندازه‌گیری می‌کنند. یکی از بخش‌های آزمایش به حرکت چشم می‌پردازد درحالی‌که چشمان فرد هدف را دنبال می‌کنند. بخش دیگر آزمایش، حرکت چشم را درحالی‌که سر در موقعیت‌های مختلف قرار می‌گیرد مطالعه می‌کند. آزمایش سوم، به نام تست کالری، به دنبال حرکت چشم با استفاده از تغییرات دما برای تحریک واکنش از گوش داخلی است. پزشک ممکن است از هوای گرم و سرد یا آب در گوش برای آزمایش کالری استفاده کند.
- تست صندلی چرخشی: این تست مانند VNG، میزان عملکرد گوش داخلی شما را براساس حرکت چشم اندازه‌گیری می‌کند. شخص روی یک صندلی کنترل‌شده توسط کامپیوتر می‌نشیند که از این‌طرف به‌طرف دیگر می‌چرخد که باعث فعالیت در گوش داخلی می‌شود.
- آزمایش پتانسیل‌های میوژنیک برانگیخته دهلیزی (VEMP): این آزمایش از صدا برای فعال‌کردن بخش‌هایی از گوش داخلی استفاده می‌کند و ضبط می‌کند که چگونه عضلات به آن صدا واکنش نشان می‌دهند. این آزمایش می‌تواند تغییرات رایج در گوش‌های آسیب‌دیده افراد مبتلا به بیماری منیر نشان دهد.
- پوسچروگرافی پویا کامپیوتری (CDP): این تست نشان می‌دهد که فرد به کدام قسمت از سیستم تعادلی بیشتر تکیه می‌کند و کدام قسمت‌ها ممکن است باعث ایجاد مشکل شوند. بخش‌های سیستم تعادل شامل بینایی، عملکرد گوش داخلی یا حس پوست، ماهیچه‌ها، تاندون‌ها و مفاصل است. درحالی‌که کمربند ایمنی را پوشیده‌اید، با پای‌برهنه روی یک سکو می‌ایستید. سپس تعادل خود را در شرایط مختلف حفظ می‌کنید.
- تست ضربه سر ویدئویی (vHIT): این آزمایش به چگونگی عملکرد چشم‌ها و گوش‌های داخلی با یکدیگر می‌پردازد. vHIT از ویدئو برای اندازه‌گیری واکنش چشم به حرکت ناگهانی استفاده می‌کند. درحالی‌که شخص روی یک نقطه تمرکز می‌کند، سرش به‌سرعت و به طور غیرقابل‌پیش‌بینی چرخیده می‌شود. اگر هنگام چرخاندن سر چشمان وی از هدف خارج شود، مشکل رفلکس وجود دارد.
- الکتروکوکلوگرافی (ECoG): این آزمایش به چگونگی واکنش گوش داخلی به صداها می‌پردازد. این تست می‌تواند به پزشک کمک کند تا متوجه شود که آیا مایع گوش داخلی انباشته شده است یا خیر. لازم به ذکر است که این آزمایش فقط برای بیماری منیر انجام نمی‌شود.
درمان بیماری منیر
برخی از درمان‌ها می‌توانند به کاهش شدت حملات سرگیجه و مدت‌زمان آن‌ها کمک کنند؛ اما هیچ درمانی برای کاهش شنوایی دائمی وجود ندارد. پزشک درمان‌هایی را پیشنهاد می‌کند که از بدتر شدن کم شنوایی جلوگیری می‌کند.
آیا بیماری منیر خطرناک است؟
بیماری منیر یک بیماری تهدیدکننده زندگی نیست، اما می‌تواند بر کیفیت کلی زندگی تأثیر بگذارد و خطراتی برای سلامتی ایجاد کند. حملات غیرمنتظره و شدید سرگیجه می‌تواند فرد را در معرض خطر سقوط قرار دهد. همچنین می‌تواند فعالیت‌های روزمره (مانند بالارفتن از نردبان یا رانندگی با ماشین) را بیش از حد خطرناک کند.
سخن پایانی
بیماری منیر یک اختلال نادر گوش داخلی است که بر حس تعادل و شنوایی تأثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به این بیماری علائمی مانند سرگیجه، وزوز گوش و مشکل در شنوایی را تجربه می‌کنند. این وضعیت می‌تواند آسیب‌های زیادی بر زندگی روزمره بیمار وارد کند. در صورت عدم درمان، علائم بیماری منیر در طول زمان بدتر می‌شود و ممکن است باعث کاهش دائمی شنوایی و مشکلات مداوم تعادل شود؛ اما همکاری با پزشک برای یافتن درمان‌های مناسب، می‌تواند به مدیریت این بیماری کمک کند.
