ناشنوایی را میتوان به عنوان یک بیماری دانست که در برخی افراد به صورت مادرزادی و ارثی و در برخی دیگر بر اثر عواملی در طول زندگی رخ میدهد. در ناشنوایی مادرزادی، علائم بیماری از همان ابتدا نمایان است و میتوان علت آن را نیز جستجو کرد.
زمینه ژنتیکی
بر اساس آمار، تقریبا 50 درصد از ناشنوایی های مادرزادی، زمینه ژنتیکی و ارثی دارد. این نوع ناشنوایی میتواند غیر جنسی غالب، غیر جنسی بازگشتی و مربوط به کرموزوم های جنسی باشد. در ادامه به بررسی هر یک از موارد نام برده، پرداخته شده است.
ناشنوایی غیر جنسی غالب
در این نوع ناشنوایی، یکی از زوج ها ژن غالب ناشنوایی را داشته و آن را به فرزند خود انتقال داده است. در این حالت فرزند نیز به احتمال 50 درصد دچار ناشنوایی میشود. چنانچه ژن ناشنوایی از هر دو سمت پدر و مادر غالب باشد و یا پدر و مادر بزرگ خانواده دچار ناشنوایی باشند، این احتمال بیشتر می شود.
ناشنوایی غیر جنسی برگشتی
در این نوع ناشنوایی، هر دو والد که دارای وضعیت شنوایی سالم و طبیعی می باشند، حامل یک ژن برگشتی هستند و در این حالت احتمال ناشنوایی کودک، 25 درصد است. چرا که هر دو فرد وضعیت شنوایی خوبی دارند و هیچ کدام از افراد خانواده آن ها نیز، به مشکلات شنوایی دچار نبوده، بنابراین احتمال ناشنوایی کودک در این خانواده به صورت غالب نمی باشد.
ناشنوایی مرتبط با روابط جنسی
در این نوع ناشنوایی، مادر در کروموزوم های سکس ویژگی های برگشتی را حمل می کند و به این ترتیب تنها کسی است که این ویژگی را به فرزند و همچنین همسر خود منتقل می کند. در این مورد غالبا فرزند پسر آسیب پذیر است. علاوه بر مواردی که ذکر شد، عوامل دیگری نیز در ایجاد ناشنوایی غیر ارثی مادرزادی افراد دخالت دارند. از جمله این موارد میتوان به آلودگی والدین، سموم تولید شده توسط مادر در دوره بارداری، بیماری ها و یا عواملی که در زمان تولد و یا بلافاصله پس از تولد رخ می دهد، اشاره داشت. بر اساس این اتفاقات، ناشنوایی عصبی اتفاق می افتد که می تواند از خفیف تا شدید باشد.
ناشنوایی در اثر آسیب به سلول های مویی در بخش داخلی گوش ایجاد می شود و یه عنوان یکی از رایج ترین کمبودهای حساس انسان است. همان طور که ذکر شد، تقریبا نیمی از ناشنوایی های مادرزادی، زمینه ژنتیکی دارد.
در کودکانی که دچار ناشنوایی مادرزادی می باشند، بایستی تا قبل از شش ماهگی دوره های درمانی را شروع کرد. چرا که توانایی ارتباط برقرار کردن کودکان با محیط اطراف در این سنین آغاز می شود و شروع دوره های درمانی می تواند در شکل گیری و پیشرفت مهارت های اجتماعی آن ها در آینده نقش بسیار مهمی داشته باشد. پس از آن که ناشنوایی در کودکی توسط پزشک تشخیص داده شد، مشاوره و راهکارهای لازم در اختیار والدین قرار داده می شود. در برخی از کشورها، برای کودکانی که از زمان تولد تا 3 سالگی دچار ناشنوایی هستند، امکانات پزشکی مورد نیاز با هزینه های ناچیز و یا رایگان صورت می گیرد و پس از آن نیز خدمات درمانی و تحصیلی خاص خود را در مراکز آموزشی دولتی دریافت می کنند. در صورتی که کودک دچار ناشنوایی دائمی باشد نیز عمل های جراحی مورد نیاز برای او پیشنهاد می گردد.
ناشنوایی موقتی
در این نوع ناشنوایی، در واقع قسمت میانه گوش، نرم و آبکی است. در این حالت پزشک متخصص از طریق وارد کردن یک لوله به پرده گوش، آبکشی قسمت میانه گوش را انجام میدهد. این یک درمان سرپایی است و نیازی به بستری شدن نیز ندارد. درمان های بسیاری برای ناشنوایی وجود دارد و والدین میتوانند با نظر خود و مشورت پزشک متخصص مناسب ترین راهکار ممکن را برای فرزند خود انتخاب کنند. ناشنوایی می تواند تاثیرات بسیاری بر یادگیری زبان کودک بگذارد و سبب اختلال در مهارت های اجتماعی و تحصیلی او شود.
درمان
به منظور شروع درمان کم شنوایی و یا ناشنوایی، عوامل مختلفی از جمله سن بیمار، میزان پیشرفت بیماری و شدت آن، شخصیت و ویژگی های بیمار را میتوان تاثیرگذار دانست. حضور یک گروه متخصص و حرفهای که با همراهی متخصص گوش و حلق و بینی، آسیبب شناس و معلم تشکیل شده است، میتواند تاثیر بسیاری را بهبود و درمان بیمار داشته باشد. هر چه سن بیمار افزایش مییابد، روشهای درمانی نیز تغییر خواهند کرد. اولین زمان برای شروع درمان بیمار را میتوان از چهار هفتگی دانست. استفاده از انواع سمعک میتواند شنوایی کودکان و نوزادان را تقویت کرده و توانایی درک شنیداری محیط و صحبت کردن را در آنها بهبود میبخشد.
با این حال در برخی از کودکان که مشکلات شدید شنوایی دارند، استفاده از هیچ دستگاه و سمعکی گاهی نمی تواند کمکی به بهبود این افراد کند. در این کودکان با توجه به نوع ناشنوایی، کاشت حلزون توسط پزشک پیشنهاد می شود. این جراحی می تواند در سن 12 ماهگی کودک انجام شود و نیازمند یک بستری یک الی دو روزه نیز می باشد. به علاوه، داشتن جلسات منظم درمانی برای کودکانی که کاشت حلزون انجام داده اند، می تواند تاثیر بسیار مثبتی بر پیشرفت درک گفتار و صحبت کردن آن ها داشته باشد. البته میزان پیشرفت در افراد مختلف متفاوت است و نباید انتظار نتیجه یکسان برای همه داشته باشیم. ابزار شنوایی بهبود دهنده می توانند در کنار سمعک و یا کاشت حلزون، به شنوایی بهتر افراد مخصوصا در محیط های شلوغ کمک بیشتری کنند.
آموزش زبان اشاره به کودکان کمک می کند تا با وجود ناتوانی شنوایی، بتوانند به طور کاملا واضح، گفتار دیگران را درک کنند و همچنین منظور خود را به راحتی به دیگران بفهمانند. تحقیقات بسیاری برای رفع مشکلات ژنتیکی مربوط به ناشنوایی توسط دانشمندان انجام شده است. در یکی از تحقیقات انجام شده بر روی موش های آزمایشگاهی با مشکلات ناشنوایی ارثی، پس از گذشت حدود 7 هفته تا یکسال و نیم، تمامی موش های مورد آزمایش توانستند شنوایی خود را بدست آوردند و مجددا این آزمایش ها بر روی نوزادان آن ها نیز صورت گرفت و نتیجه مثبتی را به دنبال داشت. دانشمندان روش درمانی دریافت ژن را امن و مؤثر می دانند و همواره در تلاش هستند تا بتوانند این امکان را برای انسان نیز به وجود آورند.
در این مطلب سعی داشتیم با بررسی عوامل مختلفی که سبب ناشنوایی میشوند و همچنین راهکارهای بهبود و درمان این عارضه، کمکی به افراد درگیر مشکلات شنوایی کنیم. در صورتی که نیازمند کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره میباشید، میتوانید با کارشناسان ما در مجموعه آوا اودیولوژی ارتباط برقرار نمایید.
