سکته مغزی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های نورولوژیکی در جهان است که می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر عملکرد سیستم عصبی مرکزی و اندام‌های حسی بگذارد. در سال‌های اخیر، توجه ویژه‌ای به ارتباط میان سکته مغزی و بروز ناگهانی کم شنوایی شده است. اگرچه کم شنوایی معمولاً با مشکلات گوش داخلی، عفونت‌ها یا قرار گرفتن در معرض صداهای بلند مرتبط دانسته می‌شود، اما مطالعات جدید نشان داده‌اند که اختلال در خون‌رسانی مغز می‌تواند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر عملکرد شنوایی نیز اثرگذار باشد.
تعریف سکته مغزی و انواع آن
سکته مغزی به قطع یا کاهش جریان خون در ناحیه‌ای از مغز گفته می‌شود که باعث آسیب سلول‌های مغزی و نارسایی عملکرد آن‌ها می‌گردد. این عارضه به‌طور کلی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: سکته‌ی ایسکمیک که ناشی از انسداد عروق است و سکته‌ی هموراژیک که به دلیل خونریزی مغزی رخ می‌دهد. بسته به محل درگیری و وسعت آسیب، پیامدهای عصبی متعددی از جمله اختلالات گفتاری، حرکتی، بینایی و در برخی موارد، شنوایی مشاهده می‌شود. در واقع، اگر ناحیه شنوایی مغز (مانند قشر تمپورال یا عصب هشتم مغزی) تحت تأثیر قرار گیرد، احتمال بروز علائمی مانند وزوز گوش یا حتی کم شنوایی ناگهانی افزایش می‌یابد.
کم شنوایی ناگهانی چیست؟
کم شنوایی ناگهانی (Sudden Sensorineural Hearing Loss – SSNHL) نوعی اختلال شنوایی است که معمولاً در کمتر از ۷۲ ساعت رخ می‌دهد و بدون هشدار قبلی، باعث کاهش محسوس شنوایی می‌شود. این حالت معمولاً یک‌طرفه است و می‌تواند با علائمی مانند احساس پُری در گوش، وزوز گوش و گاهی سرگیجه همراه باشد. در اکثر موارد، دلایل کم شنوایی ناگهانی ناشناخته باقی می‌ماند، اما عوامل عروقی، التهابی، ویروسی و خودایمنی به‌عنوان دلایل احتمالی مطرح می‌شوند. ارتباط میان این نوع کم شنوایی و اختلالات عروقی مانند سکته مغزی، حوزه‌ای است که در حال حاضر مطالعات فراوانی در آن جریان دارد.
ساختار عصبی شنوایی و وابستگی آن به خون‌رسانی
برای درک چگونگی تأثیر سکته مغزی بر شنوایی، ابتدا باید ساختار عصبی و عروقی مرتبط با سیستم شنوایی را بررسی کرد. گوش داخلی، عصب شنوایی (عصب هشتم مغزی)، هسته‌های شنوایی در ساقه مغز و قشر شنوایی در لوب تمپورال همگی در فرآیند شنوایی نقش دارند. این نواحی برای عملکرد طبیعی خود به خون‌رسانی کافی نیاز دارند، که عمدتاً از طریق شاخه‌هایی از شریان‌های مغزی تأمین می‌شود. سکته مغزی در مناطقی مانند ساقه مغز یا لوب تمپورال می‌تواند باعث قطع خون‌رسانی به این نواحی شده و موجب بروز ناگهانی کم شنوایی گردد. در برخی موارد، سکته مغزی حتی ممکن است فقط با علامت شنوایی ظاهر شود، که این امر تشخیص را دشوارتر می‌سازد.
همچنین علائم پنهان کم‌شنوایی که ممکن است نادیده بگیرید را بخوانید.
شواهد بالینی و پژوهش‌های علمی
مطالعات متعددی در سال‌های اخیر به بررسی هم‌زمان بروز سکته مغزی و کم شنوایی ناگهانی پرداخته‌اند. در پژوهشی که در ژورنال Stroke منتشر شد، بیماران دچار کم شنوایی ناگهانی احتمال بالاتری برای بروز سکته مغزی در ماه‌های آینده داشتند، به‌ویژه اگر سایر عوامل خطر مانند فشار خون بالا، دیابت یا سابقه بیماری قلبی در آن‌ها وجود داشته باشد. همچنین، MRI مغزی در برخی بیماران مبتلا به کم‌شنوایی ناگهانی ناحیه‌های ایسکمیک کوچک در ساقه مغز یا لوب تمپورال را نشان داده است. این یافته‌ها نشان‌دهنده‌ی وجود ارتباط پنهان و مهمی میان سیستم عروقی مغز و عملکرد شنوایی هستند.
تفاوت کم شنوایی ناشی از سکته مغزی با سایر دلایل کم شنوایی
کم شنوایی می‌تواند دلایل بسیار متنوعی داشته باشد، از جمله عفونت‌های گوش، ضربه به سر، تومورها، اختلالات خودایمنی یا قرار گرفتن در معرض نویز. اما در مورد سکته مغزی، مکانیسم اصلی اختلال، نارسایی خون‌رسانی به بافت‌های عصبی مرتبط با شنوایی است. برخلاف کم شنوایی ناشی از عفونت که معمولاً با درد یا تب همراه است یا کم شنوایی ناشی از نویز که معمولاً به‌تدریج ایجاد می‌شود، در موارد مرتبط با سکته مغزی کم‌شنوایی به‌طور ناگهانی و اغلب بدون درد ظاهر می‌شود. تشخیص درست نوع کم شنوایی از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا درمان کم شنوایی ایسکمیک باید سریع و تخصصی باشد تا از آسیب دائمی جلوگیری شود.
کم‌شنوایی در کودکان و سکته مغزی
کم‌شنوایی در کودکان معمولاً منشأ ژنتیکی، عفونی یا مادرزادی دارد و بسیار کمتر با سکته مغزی مرتبط است. با این حال، در کودکان مبتلا به اختلالات انعقادی، لوپوس یا بیماری‌های عروقی نادر، بروز سکته مغزی می‌تواند عامل افت شنوایی باشد. بنابراین، در موارد خاص، ارزیابی نورولوژیک برای کم‌شنوایی در کودکان نیز توصیه می‌شود.
همچنین بهترین شیوه‌های درمان کم‌شنوایی پس از تست شنوایی‌سنجی را بخوانید.
پیامدهای تشخیصی و درمانی
کم شنوایی ناگهانی در برخی بیماران می‌تواند تنها هشدار اولیه برای وقوع سکته مغزی باشد. به همین دلیل، ارزیابی عصبی و عروقی دقیق در بیماران دچار این مشکل ضروری است. تصویربرداری با MRI یا MRA مغزی، بررسی شنوایی سنجی (Audiometry) و تست‌های نورولوژیک می‌توانند به شناسایی علت زمینه‌ای کمک کنند. درمان به‌موقع کم شنوایی ناگهانی، به‌ویژه اگر منشاء آن ایسکمیک باشد، می‌تواند شانس بازیابی شنوایی را افزایش دهد. در برخی موارد، تجویز استروئیدها، داروهای ضدانعقاد یا درمان‌های عروقی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
نقش پیشگیری و آگاهی عمومی
با توجه به اینکه کم شنوایی ناگهانی می‌تواند نشانه‌ای هشداردهنده از سکته مغزی باشد، آگاهی عموم مردم و پزشکان نسبت به این ارتباط حیاتی است. افرادی که دارای ریسک فاکتورهایی مانند دیابت، فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی یا استعمال دخانیات هستند، باید نسبت به علائم ناگهانی شنوایی، حتی بدون علائم دیگر، حساس باشند. مراجعه‌ی فوری به پزشک متخصص گوش و اعصاب می‌تواند در تشخیص زودهنگام و پیشگیری از آسیب‌های بعدی مؤثر باشد.
تجویز سمعک در ساری با آوا اودیولوژی
آوا اودیولوژی در ساری خدمات تخصصی در زمینه شنوایی ارائه می‌دهد و با استفاده از تجهیزات پیشرفته، تجویز سمعک در ساری را با دقت و توجه به نیازهای فردی هر بیمار انجام می‌دهد. این مجموعه با استفاده از تجهیزات پیشرفته و تخصص تیم مجرب خود، سمعک‌های مناسب برای بهبود کیفیت شنوایی شما را تجویز می‌کند. آوا اودیولوژی با ارزیابی دقیق وضعیت شنوایی، انواع سمعک‌های دیجیتال و آنالوگ با ویژگی‌های متناسب با شرایط خاص هر بیمار را معرفی کرده و در تنظیم دقیق آن‌ها به شما کمک می‌کند تا بهترین تجربه شنوایی را داشته باشید. خدمات مشاوره و پیگیری مداوم از ویژگی‌های برجسته آوا اودیولوژی است که در ساری در اختیار شما قرار دارد.
نتیجه‌گیری
سکته مغزی می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر سیستم عصبی و به‌ویژه شنوایی داشته باشد، به‌طور خاص در مواردی که خون‌رسانی به نواحی مغزی مرتبط با شنوایی مختل می‌شود. ارتباط بین سکته مغزی و کم شنوایی ناگهانی، که معمولاً به‌طور ناگهانی و بدون علائم قبلی رخ می‌دهد، از طریق مطالعات علمی به وضوح نشان داده شده است. این اختلال شنوایی ممکن است اولین علامت سکته مغزی باشد، بنابراین تشخیص زودهنگام و درمان مناسب آن، به‌ویژه در صورت وجود ریسک فاکتورهای عروقی، برای پیشگیری از آسیب‌های جدی‌تر ضروری است.
