اهمیت سنجش شنوایی در کودکان

غربالگری شنوایی یا تست شنوایی‌سنجی یکی از مهم‌ترین آزمایشاتی است که بلافاصله پس از تولد نوزاد در بیمارستان توسط ادیومتریست انجام می‌گیرد. به این دلیل که پدر و مادر بتوانند در صورت وجود مشکل شنوایی، هرچه سریع‌تر نسبت به درمان آن اقدام نمایند. از 6 ماهگی تا 2 سالگی به سبب شکل‌گیری رشد گفتار در بیان کودک و تکامل مراکز عصبی و سیستم‌های مرکزی شنوایی، وی سعی می‌کند هر صدایی که می‌شنود را تکرار کند. حال در صورت کم‌شنوا بودن، کودک در گفتار و یادگیری نیز با مشکلاتی مواجه خواهد شد. با تشخیص به موقع می‌توان با انجام اقدامات توانبخشی و درمانی (سمعک)، عوارض کم‌شنوایی در کودک را به حداقل رساند. همچنین در نظر داشته باشید که شنوایی‌سنجی کودکان پیش از ورود به مدرسه، نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است.

مشکلات شنوایی در نوزادان

گوش یکی از مهم‌ترین اعضای بدن برای شنیدن و یادگیری برای انسان‌ها است. مهارت گفتاری و ارتباطی نوازد به کمک شنیدن شکل می‌گیرد. به همین دلیل، تست شنوایی برای نوزادان بسیار جدی گرفته می‌شود. کم‌شنوایی یا ناشنوایی مادرزادی را یکی از رایج‌ترین نقایص در هنگام تولد می‌دانند. در حدود سه تا پنج نوزاد در هر هزار تولد زنده، به این عارضه مبتلا هستند. علائم کم‌شنوایی در نوزادان باتوجه به درجه آسیب متفاوت است و اکثراً به‌صورت عدم پاسخ به صدا یا بی‌توجهی دیده می‌شوند. از شایع‌ترین بیماری‌هایی که سبب کم‌شنوایی و ناشنوایی در نوزادان می‌گردند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

اوتیت یا عفونت گوش میانی:

اگر عفونت گوش میانی شدید شود، احتمالاً باعث بروز ناشنوایی در نوزاد خواهد شد.

سرخجه:

اگر مادر باردار در سه ماهه اول بارداری به بیماری سرخجه مبتلا شود، این احتمال وجود دارد که نوزاد ناشنوا به دنیا بیاید.

سیفلیس:

در صورتی که مادر بارداری به بیماری سیفلیس مبتلا باشد و درمان نشود، عفونت را می‌تواند به جنین منتقل کند و سبب گردد تا نوزاد ناشنوا به دنیا آید.

مننژیت:

مننژیت، ورم پرده‌های مغز یا نخاع است و به‌دلیل عفونت ویروسی یا باکتریایی به‌ وجود می‌آید. این عفونت در برخی از موارد سبب بروز کم‌شنوایی یا ناشنوایی در نوزاد می‌شود.

وزن کم نوزاد در حین تولد:

براساس تحقیقات دانشمندان، احتمال ابتلا به کم‌شنوایی در نوزاد با کمبود وزن بیشتر از سایرین است.

سابقه خانوادگی بیماری های گوش:

از دیگر دلایل ناشنوایی نوزادان می‌توان به سابقه خانوادگی، ژنتیک و ابتلای آن‌ها به مشکلات ساختاری گوش و عصب شنوایی اشاره کرد.

سندروم داون:

سندروم داون یک اختلال کروموزومی است که با مشکلاتی مانند کم‌شنوایی، عقب‌ماندگی ذهنی و مشکلات قلبی عروقی همراه است.

تست شنوایی سنجی در نوزادان چگونه انجام می ‌شود؟

ارزیابی شنوایی نوزادان با سه روش متفاوت انجام می‌شود که این روش‌ها به شرح زیر هستند:

تست OAE

این تست از بدو تولد تا یک ماهگی نوزاد، انجام می‌گیرد و در آن فرکانس‌های شنوایی از 8 تا 750 كيلوهرتز بررسی می‌شوند. OAE یک تست غیرتهاجمی و بی‌درد بوده و حتی هنگامی که نوزاد خواب است و بدون بیدار کردن او، قابل انجام است. در این تست، پروب‌های کوچکی را داخل گوش قرار می‌دهند. این پروب‌ها صداهایی را به گوش ارسال می‌کنند و صداهای تولید شده و برگشتی توسط حلزون را به ثبت می‌رسانند.

اگر حلزون عملکرد صحیحی داشته باشد، باید در پاسخ به صدای ارسالی، اکو تولید کند. اگر افت شنوایی بیشتر از 25 الی 30 دسی‌بل باشد، پاسخ OAE تولید نمی‌شود. با تست OAE انسداد مجرای گوش یا گوش میانی نیز قابل تشخیص است.

تست ABR

به کمک این تست، عصب گوش و مسیرهای شنوایی در ساقه مغز مورد بررسی قرار می‌گیرند. ABR، یکی از بهترین‌ روش‌ها برای نوزادان و افرادی است که قادر به همکاری نیستند. در روش ABR چند الکترود کوچک روی سر و پشت گوش‌ها قرار داده می‌شوند و این بار مسیر عصب شنوایی از حلزون تا ساقه مغز را بررسی می‌کنند. این آزمایش همچون تست OAE بسیار ساده است و در زمان کوتاهی انجام می‌شود. انجامOAE برای هر گوش نوزاد به 15 دقیقه زمان نیاز دارد.

در صورت سالم بودن مسیر عصب شنوایی، عبارت Pass (گذر) و در صورت وجود عارضه عبارت REFER (ارجاع) گزارش می‌شود. از آنجایی که کم‌شنوایی اکتسابی بوده، ممکن است چند ماه پس از تولد، کودک به آن ابتلا یابد. بهتر است غربالگری شنوایی تا سن 5 سالگی در دوره‌های 6 ماهه یا یک ساله تکرار شود تا پدر و مادر از سلامت کامل شنوایی هر دو گوش فرزند خود، اطمینان حاصل نمایند.

تست ASSR

این تست قطعیت افت شنوایی در حلزون، عصب شنوایی و مسیر عصبی شنوایی در پل مغزی و ساقه مغز را مورد بررسی قرار می‌دهد. اگر نوزاد در دو تست فوق ASSR و آنالیز گوش میانی مشکلی نداشته باشد، به عنوان کیس سالم تشخیص داده می‌شود. اگر در تست آنالیز گوش میانی، بیماری تشخیص داده شود باید نتایج برای درمان به متخصص گوش و حلق و بینی ارسال گردند.

اگر آنالیز گوش میانی نتایجی سالم را نشان دهد؛ اما در ASSR کم‌شنوایی قطعی باشد، تست‌های بعدی برای تشخیص محل ضایعه انجام خواهند گرفت. این تست‌ها ECoG، DPOAE، Diagnostic ABR نام دارند.

اقدامات ضروری قبل از انجام تست شنوایی سنجی

اگرچه تست شنوایی‌سنجی نیاز به آمادگی مهمی ندارد؛ اما برای راحتی بیشتر خود و فرزندتان بهتر است قبل از مراجعه به کلینیک شنوایی‌سنجی اقدامات زیر را انجام دهید:

1. در روز تست بهتر است نوزاد یا شیرخوار را حمام کنید و همچنین نوزاد شما نباید به بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی مبتلا باشد و از آخرین بیماری او باید حداقل 2 هفته نیز گذشته باشد.
2. به یک کلینیک مجهز به تمام دستگاه‌های غربالگری شنوایی برای انجام تست شنوایی مراجعه نمایید.
3. اگر نوزاد شما در تست غربالگری شنوایی (حتی یکی از دو روش گفته شده) رد شد، نگران نشوید. منتظر بمانید تا مراحل غربالگری شنوایی به دقت بررسی شوند.
4. در این تست‌ها از هیچگونه اشعه، ابزار یا محرک خطرناکی استفاده نمی‌شود و حتی تکرار آزمون به‌صورت متعدد هیچ عوارضی برای نوزاد یا شیرخوار در پی نخواهد داشت.
5. ترس از نتیجه منفی در تست‌های غربالگری نباید باعث اجتناب از شرکت در آن‌ها شود. این را بدانید که نتایج منفی در این تست‌ها نادر هستند. در اکثر موارد این نتایج بیماری‌های قابل درمان بوده و جای برای نگرانی نیست.
6. کودک تا سن 4 سالگی در معرض بیماری‌های‌ مختلفی قرار دارد که می‌توانند شنوایی وی را تحت تاثیر قرار دهند؛ در نتیجه بهتر است تا سن 4 سالگی و هر 6 ماه یکبار یا سالی یکبار برای انجام تست شنوایی‌سنجی‌ اقدام نمایید.

 

سخن پایانی

انجام تست شنوایی‌ نوزادان و انجام تست‌های شنوایی‌سنجی از جمله تست abr و oae بسیار حائز اهمیت است. والدین می‌بایست تست‌های اصلی شنوایی نوزاد را نزد متخصص شنوایی‌سنجی یا پزشک گوش و حلق و بینی انجام دهند. نوزادان با کم‌شنوایی مادرزادی، باید تا ۳ ماهگی شناسایی شوند و مداوای زودهنگام برای آن‌ها تا 6 ماهگی آغاز گردد. عدم تشخیص به‌ موقع کم‌شنوایی در نوزادان و اطفال، منجر به تاخیر در رشد گفتار کودکان خواهد شد.