سرگیجه، حالت ناخوشایندی است که با احساس چرخش مداوم فضای بیرونی همراه است و علل متنوعی می‌تواند داشته باشد. این وضعیت معمولاً با حالت تهوع و سردرد تجربه می‌شود و می‌تواند فعالیت‌های روزمره را به‌طور کلی مختل کند. با توجه به کنترل وضعیت سر به‌وسیله مجاری دهلیزی گوش، به‌نظر می‌رسد علت اصلی این حالت به اختلال در مایعات داخلی بخش دهلیزی باشد. اگر به هر علتی مایعات داخلی بخش دهلیزی زیاد شود، بیماری منیر اتفاق می‌افتد. این بیماری علت شایع بسیاری از سرگیجه‌های است که بسیاری از بیماران با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
معرفی بیماری منیر
گوش، علاوه‌بر اینکه ابزاری برای شنیدن صداهای اطراف محسوب می‌شود، یکی از مراکز مهم تعادل بدن نیز است. مجاری نیم دایره، که در نزدیکی بخش حلزونی گوش قرار دارند، وظیفه کنترل سر و جلوگیری از سرگیجه را برعهده دارند. درون این مجاری، مایعی به‌نام اندولیفت وجود دارد که درصورت زیاد شدن آن ممکن است باعث ایجاد حالاتی مانند احساس سنگینی گوش، سرگیجه و حالت تهوع شود. این حالات، نشان‌دهنده بیماری منیر هستند. این بیماری به‌وسیله پزشکی به همین نام کشف شد و تا امروز یکی از دلایل مهم سرگیجه در بزرگسالان و کهنسالان محسوب می‌شود.
در بیماری منیر، بخش دهلیزی گوش دچار التهاب می‌شود. التهاب پاسخ موضعی بدن در برابر عفونت‌هاست و معمولا با تب همراه است. تورم و قرمزی که به‌دنبال اجتماع گلبول‌های سفید ایجاد می‌شود، ممکن است باعث ایجاد چرک نیز شود. با ملتهب شدن گوش، درد و تیر کشیدن در آن نیز شروع می‌شود. تشخیص بیماری منیر، به‌دلیل شباهت علائم آن با دیگر بیماری‌ها باید به‌وسیله پزشک گوش و حلق و بینی انجام شود. تشخیص این بیماری معمولاً به‌وسیله معاینات بالینی، انجام مانور و تست‌های تشخیصی اختصاصی است. امروزه منیر با کمک فناوری‌هایی که در حوزه اودیولوژي صورت گرفته، قابل تشخیص و درمان است.
علائم شایع بیماری منیر
بیماری منیر، مانند اکثر بیماری‌ها دارای علائمی است که نمی‌توان آن‌ها را به‌عنوان علامت اختصاصی درنظر گرفت. پزشک با سوالاتی در مورد سوابق سرگیجه و حالت تهوع از بیمار اطلاعاتی را دریافت می‌کند. این بیماری دارای علائم زیر است:
- دودوک، نیستاگموس یا مردمک پرانی چشم
- سرگیجه با مدت زمان ۲۰ دقیقه به‌خصوص در هنگام خواب
- احساس سنگینی و پر بودن بخش داخلی گوش
- حالت تهوع و استفراغ
- حملات سرگیجه ناگهانی و شدید
- از دست دادن تعادل در راه رفتن و حرکت کردن
- کم شنوایی یک طرفه یا دوطرفه
- وزوز گوش با صدای همهمه، سوت، غرش، زنگ یا نجوا
عوامل زمینه ساز ابتلا به منیر
تحقیقات نشان می‌دهد که شیوع این بیماری کاملاً به‌صورت تک گیر یا اسپورادیک بوده و وراثت نقش مهمی در ابتلا به منیر ندارد. عوامل محیطی دیگری در ایجاد منیر نقش دارند که می‌توان به عفونت‌های میکروبی، بیماری‌های خودایمنی و انقباضات مویرگ‌های خونی گوش اشاره کرد. یکی دیگر از این عوامل پاسخ‌های آلرژیکی است که بدن نسبت به ازدیاد مایع درون بخش دهلیزی به خون نشان می‌دهد.
روش‌های تشخیصی بیماری منیر
برای تشخیص بیماری منیر، می‌بایست به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کرد. این پزشک با تجویز آزمایش‌های مختلف برای شناختن علت سرگیجه، سعی در پیدا کردن راهکار مناسب دارد. معمولاً پزشک با پرسیدن سوالاتی مثل سرگیجه هرچند وقت یکبار رخ می‌دهد؟ چقدر طول می‌کشد؟ چه علائم دیگری به‌جز سرگیجه دارید و آیا احساس کم شنوایی یک طرفه دارید در بسیاری از مواقع علت این امر را مشخص می‌کند. البته به‌جز معاینه بالینی تست‌های زیر برای شناسایی بیماری منیر بسیار معتبر و راهگشا هستند:
- الکترونیستاگموگرام: همانطور که گفته شد، یکی از نشانه‌های بیماری منیر، چرخش مردمک به‌صورت افقی یا عمودی است. در این تست این حرکات به‌وسیله عینک‌هایی مخصوص رصد می‌شوند.
- آزمایش شنوایی سنجی: اودیومتریک، با قرار دادن هدفون و شنیدن صداهای متنوع انجام می‌شود. این تست می‌تواند برای کسانی که مبتلا به سرگیجه و کم‌شنوایی به‌صورت همزمان هستند، مناسب باشد.
- آزمایش وِمپ: در این آزمایش، هدف شناسایی میزان حساسیت گوش داخلی به صداهای اطراف است. این صداها معمولاً به‌صورت ناگهانی و بلند پخش می‌شوند.
- پوسچروگرافی: در این تست شما با پوشیدن کمربند، روی سکویی می‌ایستید و قدرت تعادل شما به‌وسیله دستگاه‌های خاص تعیین می‌شود.
- رادیو گرافی: بهترین و معتبرترین روش برای تشخیص بیماری منیر، انجام ام آر آی، سی تی اسکن یا پت اسکن است. در این روش ضایعات مغزی نخاعی، ام اس، و تومورها به خوبی تشخیص داده می‌شوند. علت بیماری منیر، ممکن است به‌دلیل تومورها نیز باشد.
آیا بیماری منیر درمان دارد؟
خوشبختانه با پیشرفت تکنولوژی، قدم‌های موثری برای درمان منیر برداشته شده است و این بیماری امروز کاملاً کنترل شده است. منیر، امروز به‌کمک درمان‌های تهاجمی و غیرتهاجمی قابل علاج است. در قدم اول شروع با روش‌های غیرتهاجمی است این روش با تجویز داروهای ضدتهوع و ضد سرگیجه، علائم بیماری سرکوب می‌شود. مصرف کم نمک و مصرف زیاد مایعات می‌تواند علائم بیماری را به‌شدت بهبود بخشد.
بهتر است با مشاهده علائم منیر، به پزشک متخصص مراجعه کرده و از او درخواست کنید که شما را در شناخت بهتر این بیماری یاری دهد. تمرینات توان بخشی می‌توانند نقش مهمی در کاهش علائم بیماری منیر داشته باشد.
سخن پایانی
بیماری منیر، یکی از بیماری‌های رو به پیشرفت در ایران است که علت اصلی بروز آن را می‌توان به سبک زندگی اشتباه و عدم حفاظت از گوش‌ها دانست. این بیماری با التهاب و دردناک شدن گوش درونی همراه است. تست‌های مختلفی برای ارزیابی سطح بیماری منیر در کلینیک‌های شنوایی سنجی انجام می‌شود که می‌تواند شما را در پیدا کردن دلیل منیر آگاه کند. درمان بیماری منیر، اغلب به‌کمک مطالعات بالینی، تست‌های تشخیصی شواهد موجود انجام می‌گیرد. پس از تشخیص علت، می‌توان به‌راحتی دلیل بروز منیر را شناسایی و درمانی مناسب با آن تجویز کرد.
