مننژیت، بیماری است که باعث التهاب در غشاء احاطه کننده مغز و نخاع می شود. معمولا علت آن باکتریال و یا ویروس می باشد. مننژیت در هر سنی و در هر شخصی ممکن است اتفاق بیفتد.
نوزادان و کودکان زیر ۵ سال گروه پر خطر ابتلا به این بیماری هستند و همچنین در محدوده سنی ۱۵-۱۹ سال نیز در گروه پر خطر می باشند. کاهش شنوایی و یا ناشنوایی، شایع ترین علت مننژیت باکتریال می باشد. در حدود ۱/۱۰ کودکان مبتلا به مننژیت بعد از درمان دچار کاهش شنوایی می شوند.
نوع کاهش شنوایی ایجاد شده در بیماری مننژیت
مننژیت باکتریال، باعث کاهش شنوایی و یا ناشنوایی حسی – عصبی می شود و دلیل کاهش شنوایی حسی – عصبی آسیب به وجود آمده در سیستم گوش داخلی و عصب شنوایی می باشد.
کاهش شنوایی حسی – عصبی به وجود آمده دائمی است. بیماری مننژیت به علل متفاوتی باعث ایجاد کاهش شنوایی حسی – عصبی می شود. شایع ترین علت، انتشار عفونت به داخل بخش حلزونی گوش داخلی (بخش مربوط به شنیدن ) و آسیب به سلول های مویی است. علت احتمالی دیگر، التهاب عصب شنوایی است.
در این آسیب، کاهش شنوایی می تواند از محدوده ی متوسط تا عمیق به وجود آید و می تواند در یک گوش ویا دو گوش ایجاد شود. مننژیت ویروسی، معمولا با کاهش شنوایی همراه نیست.
اختلال تعادل در بیماری مننژیت
سیستم مغز، با استفاده از سیگنال های ارسالی از چشم ها، اندام ها و گوش داخلی باعث احساس تعادل بدن می شود. مجاری نیم دایره در سیستم گوش داخلی شامل سه مجرای پر از مایع است که این مجاری وابسته به حرکت سلول های مویی بسیار حساس می باشد. زمانی که ما حرکت می کنیم مایع داخل این مجاری در طول سلول های مویی کوچک حرکت می کند و این حرکت باعث ایجاد سیگنال هایی می‌شود که از طریق عصب تعادل به مغز ارسال می شود و ما احساس تعادل می کنیم.
اگر در بیماری مننژیت عفونت باکتریال، عفونت به مجرای نیم دایره نیز نفوذ کند باعث عدم تعادل می شود. کودکان بزرگتر ممکن است احساس گیجی یا عدم تعادل داشته باشند.
اختلالات یادگیری در نوجوانان
در نوجوانان مشکلات عدم تعادل ممکن است باعث به وجود آمدن اختلالات یادگیری شود (کارهایی مانند نشستن و راه رفتن که نیاز به تعادل دارد ). اما مغز قابلیت جبران دارد و در کودکان مکانیزم تعادل به خوبی رشد می کند و جبران مشکلات تعادلی به راحتی ممکن است.
ایجاد وزوز گوش در بیماری مننژیت
وزوز گوش معمولا یکی از عوارض بیماری مننژیت است. وزوز گوش یک اصطلاح عمومی است که برای هر صدایی که در گوش شنیده می شود و منبع خارجی در ایجاد آن دخالت ندارد گفته می شود. این صداها ممکن است به صورت صدای زنگ، وزوز و… باشد.
اکثر مردم ممکن است در طول عمر خود آن را تجربه کنند. به طور مثال در شب موقع خواب، بعد از خستگی زیاد و برگشتن از یک محیط پرسروصدا ممکن است که این صدا احساس شود و باعث آزار و اذیت فرد شود.کاهش شنوایی ممکن است همراه با وزوز باشد. اگر وزوزگوش بعد از درمان بیماری مننژیت ایجاد شود حتما باید با پزشک خود مشاوره کنید.
تست های شنوایی در بیماری مننژیت
توصیه می‌شود که همه کودکان مشکوک به بیماری مننژیت ویا مبتلا به این بیماری، تست شنوایی را در چهار هفته بعد از بهبودی انجام دهند اما ترجیحا قبل از ترخیص از بیمارستان تست شنوایی را انجام دهند.
برای کودکانی که به مننژیت ویروسی مبتلا شده اند تست شنوایی ضروری نیست. کاهش شنوایی و یا ناشنوایی ممکن است قبل از انجام تست شنوایی نیز توسط والدین کودک احساس شود چون کاهش شنوایی ویا ناشنوایی در اولین مرحله بیماری و خیلی زود اتفاق می افتد. اگر کاهش شنوایی در حد شدید نباشد ممکن است که والدین متوجه مشکل نشوند، به همین دلیل انجام تست شنوایی بسیار ضروری می باشد. گاهی مواقع ممکن است کاهش شنوایی در طول زمان اولیه بدتر شود اما به طورطبیعی در طی اولین ماه ثابت است.
حمایت عاطفی برای کودکان کم شنوا بعد از بیماری مننژیت
بیماری مننژیت، تاثیرات منفی و جدی بر روی کودک دارد. نوجوانان و کودکان بزرگتر نیاز به کمک بیشتری برای برقراری ارتباط دارند و آنان به زمانی طولانی برای قبول کاهش شنوایی نیاز دارند. آن ها باید درک درست و واقع بینانه ای از کاهش شنوایی و یا ناشنوایی و تاثیر آن بر زندگی روزمره خود داشته باشند و نیز باید درباره احساس آنان صحبت شود. مدارس و دانشگاه ها هم باید این کودکان را حمایت کنند تا دچار مشکلات احساسی و افسردگی نشوند.
تست های شنوایی
تست های متفاوتی برای بررسی شنوایی وجود دارد که می تواند به پزشک و والدین و اطرافیان کمک زیادی بکند. این تست‌ها بر اساس سن و مراحل رشدی کودک انتخاب و انجام می شود. غربالگری شنوایی از همان بدو تولد برای تشخیص کاهش شنوایی انجام می شود و اگر کودک کاهش شنوایی داشت به ادیولوژیست ارجاع می شود. ادیولوژیست ها تست‌های متفاوتی را انجام می دهند که در نهایت میزان کاهش شنوایی کودک را نشان می دهد.
تست های objective
تست های آبجکتیو، عملکرد گوش و یا مسیر عصب شنوایی را بررسی می کند. در این تست نیاز به همکاری کودک نمی باشد. معمولا دو نوع تست ابجکتیو شنوایی انجام می شود.
ارزیابی تست رفتاری
در این تست، ادیولوژیست پاسخ های کودک را ثبت می کند. انواع تست‌ها ممکن است انجام شود از تست های رفلکسی یا تکان دادن اسباب بازی های مختلف و پاسخ بله زمانی که صدا را می شنود.
تست گفتاری
تست تشخیص گفتاری، توانایی کودک را درشنیدن لغات در سطوح مختلف شدتی بررسی می کند. ادیولوژیست از کودک می خواهد اسباب بازی ها و تصاویر مختلف را نام ببرد و یا لیست لغات ضبط شده را پخش می کند و کودک آن لغات را باید تکرار کند. در این تست پایین ترین سطحی که کودک بتواند لغات را تشخیص دهد آستانه گفتاری آن کودک نامیده می شود. از تست گفتاری برای ارزیابی لب خوانی و مهارت اشاره نیز استفاده می شود.
تمپانومتری
تست تمپانومتری، برای ارزیابی شنوایی نیست بلکه برای ارزیابی عملکرد سیستم گوش میانی استفاده می شود. اما این تست در زنجیره تست های لازم برای کودکان است. در این تست، یک پروپ کوچک در کانال گوش قرار می گیرد و یک پمپ هوا، فشار هوا را به کانال گوش می فرستد.
پرده گوش با ارسال فشار هوا به طور آزادانه با تغییر فشار هوا حرکت می کند و پروپ، صدای برگشتی را اندازه گیری می کند. اگر پرده گوش به طور آزادانه حرکت نکند احتمالا در گوش میانی، اختلالاتی به وجود آمده است: مانند جمع شدن مایع و…
تست otoacoustic emission
تست OAE یک تست آبجکتیو است که اساس این تست، بررسی سلامت بخش حلزون گوش داخلی است. حلزون از سلول های مویی خارجی تشکیل شده است که می تواند به صدا عکس العمل نشان دهد. تست OAE اطلاعاتی در مورد عملکرد سلول های مویی خارجی می دهد.
این تست بخشی از تست غربالگری نوزادان در بدو تولد است البته در کودکان بزرگتر نیز استفاده می شود.
تست ABR
در این تست صدایی که از حلزون به عصب شنوایی و سپس به مغز ارسال می شود بررسی می شود. در کودکانی که در انجام تست های ادیومتری همکاری نمی کنند تست ABR پیشنهاد می شود.
فاکتورهای مهم در بیماری مننژیت
- مننژیت باکتریال تهدید کننده برای زندگی است.
- مننژیت ویروسی به ندرت تهدید کننده جدی برای فرد است.
- مننژیت نیاز به درمان جدی و فوری است.
- مننژیت می تواند در هر سنی و در هر کسی اتفاق بیفتد.
بیشتر بدانید:
